تاریخچه تولید شکلات و انواع آن + فواید و مضرات

خوراکی شگفت انگیز و مورد علاقه انسانها یعنی شکلات، از دانه‌های گیاهی به نام کاکائو تهیه می‌شود. این خوراکی خوشمزه تاریخچه‌ای بلند و جذاب دارد. از تمدن‌های باستانی مایا و آزتک گرفته تا ورود آن به اروپا و تحولات صنعتی، همواره جایگاه ویژه‌ای در زندگی مردم داشته است. در این مطلب، ابتدا به بررسی تاریخچه شکلات و سپس به مراحل مختلف تولید شکلات و انواع گوناگون آن خواهیم پرداخت تا به درک بهتری از این خوراکی محبوب برسیم.

تاریخچه تولید و مصرف شکلات

 این خوراکی لذیذ و محبوب، نه تنها در قرن‌های اخیر بلکه از دوران باستان نیز مورد توجه بشریت بوده است. شکلات به عنوان یکی از نمادهای عشق و لذت، نقش مهمی در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف ایفا کرده است.

تمدن مایا و آزتک

شکلات در تمدن‌های باستانی مایا و آزتک جایگاه ویژه‌ای داشت. این تمدن‌ها دانه‌های کاکائو را به عنوان هدیه‌ای از خدایان می‌دانستند و از آن برای تهیه نوشیدنی‌های ویژه‌ای استفاده می‌کردند.

• مایاها: مایاها از دانه‌های کاکائو نوشیدنی تلخ و تندی به نام "xocolātl" تهیه می‌کردند که در مراسم مذهبی و اجتماعی نیز استفاده می‌شد. آنها کاکائو را نمادی از قدرت و حکمت می‌دانستند.
• آزتک‌ها: در فرهنگ آزتک، شکلات به عنوان نوشیدنی مقدس محسوب می‌شد و توسط اشراف و جنگجویان مصرف می‌شد. امپراتور موکتزوما روزانه تعداد زیادی فنجان شکلات مصرف می‌کرد تا قدرت و انرژی خود را حفظ کند.

ورود شکلات به اروپا

در قرن 16 میلادی، کریستف کلمب و سایر کاوشگران اسپانیایی دانه‌های کاکائو را به اروپا آوردند. در ابتدا، شکلات به عنوان نوشیدنی تلخ و پر از ادویه مصرف می‌شد. به مرور زمان، اروپایی‌ها با افزودن شکر و وانیل، طعم شکلات را بهبود بخشیدند و آن را به یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های خود تبدیل کردند.

مصرف شکلات پس از انقلاب صنعتی

با وقوع انقلاب صنعتی در قرن 19، تولید شکلات به صورت انبوه امکان‌پذیر شد. ماشین‌آلات جدید باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید شدند.

• قرن 19: در این دوره، تولید شکلات جامد و شیری رایج شد. برندهای معروفی مانند کدبری، نستله و هرشی ظهور کردند و شکلات به یک خوراکی محبوب در سراسر جهان تبدیل شد.
• فرآیند کونچینگ: در سال 1879، رودولف لینت فرایند کونچینگ را ابداع کرد که باعث نرم‌تر و یکنواخت‌تر شدن شکلات شد. این فناوری انقلابی در کیفیت شکلات ایجاد کرد و به تولید شکلات‌های مرغوب و لوکس کمک کرد.

نوآوری‌های امروزی در تولید شکلات

در قرن 20 و 21، صنعت شکلات به تحولات گسترده‌ای دست یافت. نوآوری‌ها در طعم، بسته‌بندی و فرآیند تولید، انواع مختلف شکلات را به بازار عرضه کرد.

• شکلات‌های پرالین: این نوع شکلات‌ها دقیقا همان شکلات های مغزدار با مغزهای مختلفی مانند بادام، فندق و کارامل هستند و به عنوان خوراکی‌های لوکس شناخته می‌شوند.
• شکلات‌های ارگانیک و فیرترید: در دهه‌های اخیر، توجه به تولید پایدار و ارزان افزایش یافته است. شکلات‌های ارگانیک و فیرترید به مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهند که محصولات با رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و اجتماعی تولید شده‌اند.

انواع شکلات

تا به اینجا با تاریخچه تولید شکلات از دوران باستان تا به امروزی به طور کامل آشنا شدیم. حال بیایید تا با انواع شکلات موجود در جهان آشنا شویم.

1. شکلات تلخ (Dark Chocolate)

شکلات تلخ به دلیل درصد بالای کاکائو و کمترین مقدار شکر، یکی از سالم‌ترین انواع شکلات محسوب می‌شود. این نوع شکلات معمولاً حداقل 70 درصد کاکائو دارد و دارای طعم غنی و تلخ است.

• فواید: شکلات تلخ حاوی آنتی‌اکسیدان‌های فراوان و مفید برای سلامت قلب است. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف معتدل شکلات تلخ می‌تواند به کاهش فشار خون و بهبود عملکرد مغز کمک کند.

2. شکلات شیری (Milk Chocolate)

شکلات شیری ترکیبی از کاکائو، شیر و شکر است. این نوع شکلات دارای طعم شیرین‌تر و بافت نرم‌تری نسبت به شکلات تلخ است.

• محبوبیت: شکلات شیری یکی از پرمصرف‌ترین انواع شکلات در جهان است و به ویژه در تهیه شکلات‌های تجاری و خوراکی‌های مختلف استفاده می‌شود. برندهایی مانند هرشی و کدبری به خاطر شکلات‌های شیری خود شهرت دارند.

3. شکلات سفید (White Chocolate)

شکلات سفید از کره کاکائو، شکر و شیر تهیه می‌شود و فاقد ذرات جامد کاکائو است. این نوع شکلات دارای طعم بسیار شیرین و بافتی کرمی است.

• ویژگی‌ها: شکلات سفید به دلیل عدم وجود ذرات کاکائو، رنگ روشن و طعم خاصی دارد. این شکلات اغلب در تهیه دسرها و شیرینی‌های مختلف استفاده می‌شود.

4. شکلات ترکیبی (Compound Chocolate)

شکلات ترکیبی معمولاً با جایگزینی بخشی از کره کاکائو با روغن‌های گیاهی تهیه می‌شود. این نوع شکلات به دلیل هزینه پایین‌تر و پایداری بیشتر در دماهای مختلف، در تولید محصولات صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• کاربردها: شکلات ترکیبی به ویژه در تولید شکلات‌های ارزان‌قیمت، آب‌نبات‌ها و پوشش‌دهی بستنی‌ها کاربرد دارد.

5. شکلات‌های طعم‌دار (Flavored Chocolates)

این شکلات‌ها با طعم‌های مختلفی مانند نعناع، پرتقال، فندق، کارامل و... ترکیب شده‌اند. شکلات‌های طعم‌دار تنوع زیادی به بازار شکلات افزوده‌اند و مورد علاقه بسیاری از مصرف‌کنندگان هستند.

• نوآوری‌های طعمی: شرکت‌های تولید شکلات به طور مداوم در حال آزمایش و ارائه طعم‌های جدید هستند. برخی از این طعم‌ها شامل چیلی، نمک دریا و حتی شکلات‌های گیاهی هستند.

جدول مقایسه انواع شکلات

فواید خوردن شکلات

این خوراکی خوشمزه از فواید بسیاری برای بدن انسان برخوردار است که در ادامه به مهترین آنها اشاره می‌کنیم:

• سلامت قلب: شکلات تلخ حاوی فلاونوئیدها است که به بهبود عملکرد قلب و عروق کمک می‌کند.
• بهبود خلق و خو: مصرف شکلات می‌تواند به ترشح هورمون‌های خوش‌حالی مانند سروتونین کمک کند.
• آنتی‌اکسیدان‌ها: شکلات حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.
• کاهش استرس: مصرف شکلات به خصوص شکلات تلخ می‌تواند به کاهش سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول کمک کند.
• تقویت عملکرد مغز: تحقیقات نشان داده‌اند که فلاونوئیدهای موجود در شکلات تلخ می‌توانند به بهبود جریان خون به مغز و افزایش عملکرد شناختی کمک کنند.

در رابطه با خواص شکلات برای سلامتی بدن بیشتر بخوانید!

مضرات خوردن شکلات

اما طبیعتا به مانند هر چیزی، شکلات هم می‌تواند شامل یکسری از مضرات در پی مصرف نامناسب یا بیش از اندازه باشد که در ادامه این مضرات را می‌خوانیم:

• کالری بالا: مصرف زیاد شکلات می‌تواند به افزایش وزن منجر شود.
• قند و چربی: بسیاری از شکلات‌های تجاری حاوی مقادیر زیادی شکر و چربی هستند که می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.
• حساسیت‌های غذایی: برخی افراد ممکن است به مواد موجود در شکلات، مانند شیر یا مغزها، حساسیت داشته باشند.
• آکریلامید: در فرآیند تولید برخی از شکلات‌ها، آکریلامید که یک ترکیب شیمیایی مضر است، تولید می‌شود. این ماده ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

فرآیند تولید شکلات: از دانه کاکائو تا محصول نهایی

حال اگر شما هم به این خوراکی علاقه دارید، بد نیست تا با فرآیند تولید شکلات، این خوراکی مرموز و باستانی بیشتر و دقیقتر آشنا شویم.

1. برداشت و تخمیر دانه‌های کاکائو

دانه‌های کاکائو از داخل میوه‌های کاکائو استخراج می‌شوند. این دانه‌ها به مدت چند روز در شرایط خاصی تخمیر می‌شوند تا طعم و عطر خاص شکلات ایجاد شود.

2. خشک کردن و برشته کردن

پس از تخمیر، دانه‌های کاکائو خشک می‌شوند و سپس برشته می‌شوند. این فرآیند باعث تقویت طعم و عطر دانه‌ها می‌شود.

3. آسیاب کردن و استخراج کره کاکائو

دانه‌های برشته‌شده آسیاب می‌شوند تا خمیر کاکائو به دست آید. این خمیر حاوی ذرات جامد کاکائو و کره کاکائو است. کره کاکائو از خمیر جدا می‌شود و ذرات جامد به کاکائو پودر تبدیل می‌شوند.

4. ترکیب مواد اولیه

در این مرحله، پودر کاکائو، کره کاکائو، شکر و سایر مواد اولیه با هم ترکیب می‌شوند تا شکلات به دست آید. نوع و مقدار مواد اولیه بسته به نوع شکلات متفاوت است.

5. کونچینگ

فرآیند کونچینگ شامل مخلوط کردن و حرارت دادن شکلات برای مدت طولانی است تا بافت و طعم شکلات بهبود یابد. این مرحله باعث یکنواختی و نرمی شکلات می‌شود.

6. قالب‌گیری و بسته‌بندی

شکلات آماده شده در قالب‌های مخصوص ریخته می‌شود و پس از سرد شدن به قطعات مختلف تقسیم می‌شود. در نهایت، شکلات‌ها بسته‌بندی می‌شوند و برای فروش آماده می‌شوند.

چند جمله پایانی با نیکان شکلات

شکلات با تاریخچه‌ای کهن و انواع متنوع، نه تنها به عنوان یک خوراکی لذیذ بلکه به عنوان یک عنصر فرهنگی و اقتصادی مهم شناخته می‌شود. از دوران باستان تا به امروز، شکلات همواره جایگاه ویژه‌ای در زندگی مردم داشته است. با توجه به فواید و مضرات آن، مصرف متعادل شکلات می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد. 

ما در نیکان شکلات مفتخریم با تولید شکلات‌‌های تبلیغاتی، سفارشی و اختصاصی شما مشتریان عزیز، نقش مهم دیگری از شکلات را در زندگی نوین بشر به معرض نمایش بگذاریم. هم اکنون می‌توانید با ورود به صفحه تماس با ما سفارش شکلات به طرح دلخواه خود را به ثبت برسانید یا درخواست مشاوره رایگان ثبت کنید تا کارشناسان ما با شما تماس بگیرند.

منابع پیشنهادی برای مطالعه بیشتر در مورد تولید شکلات

• کتاب‌ها: "تاریخچه شکلات" توسط "جک لندن"، "شکلات و سلامتی" توسط "الیزابت شوارتز"
• مقالات علمی: مقالات منتشر شده در مجلات تغذیه و سلامت
• وب‌سایت‌ها: وب‌سایت‌های معتبر مانند Wikipedia، Healthline، و Britannica